Rektosel (Makat Fıtığı) Genel Bilgi
Kalın bağırsağın son bölümü olan rektumun vajene doğru çıkıntı yapması, cepleşmesi, fıtıklaşması durumuna rektosel ismi verilir. Bu fıtıklaşma özellikle büyük abdest yapma sırasında ıkınma ile belirginleşir.
Bazen bu fıtıklaşma sadece rektum ile sınırlı kalmaz. İdrar torbası (sistosel), ince bağırsaklar (enterosel) ve kalın bağırsağın (ssigmoidosel) daha üst kısımları tek tek ya da hepsi birlikte bu fıtıklaşmaya dahil olabilir.
Hamilelik ve gebelik rektoselin (bağırsak fıtığının) en önemli nedenlerinden biridir. Uzamış zorlu doğumlar, doğum sayısının fazla olması, doğumda forceps kullanımı ve makatı kontrol eden kasların zarar görmesi tetikleyen faktörlerdir. Hiç doğurmamış veya genç kadınlarda da rektosel görülebileceği unutulmamalıdır.
Hastalarda dışkılama sırasında aşırı ıkınma, bu esnada vajenden basarak parmak yardımıyla dışkılama, bağırsaklarda tam boşalamama hissi, vajen içerisinde bir kitle hissi, cinsel ilişki sırasında ağrı gibi şikayetler olur.
Bu şikayetler ile baş vuran tüm hastalar detaylı bir incelemeyi takiben güncel görüntüleme yöntemleriyle araştırılmalıdır. Günümüzde bu alanda en ileri görüntüleme yöntemi “MR Defekografi”dir. Bu inceleme yöntemiyle hasta radyasyona maruz kalmaksızın rektoselin derecesi ve eşlik eden başkaca patolojiler çok net bir şekilde ortaya konabilmektedir.
Unutulmamalıdır ki, bir görüntüleme yöntemiyle tanısı konmuş rektosel eğer hastada herhangibir şikayete neden olmuyorsa asla cerrahi olarak tedavi edilmeye çalışılmamalıdır. Genelde yüksek lifli gıda tüketilmesi ve bol su içilmesi sorunun ilerlemesini ve şikayetleri önler. Bu yardımcı yöntemler sadece hastalığın ameliyatsız tedavisinde değil aynı zamanda ameliyat olmuş olan hastaların ameliyat sonrasında ki önerileri arasında da bulunmalıdır. Bu aşamada pelvik taban egzersizleri olarak isimlendirilen uygulamalardan da hastalar fayda görebilirler.
İleri düzey hastalıkta ve ya hastanın şikayetlerinin belirgin olması durumunda cerrahi tedavi gerekir. Bu tedavi vajen yoluyla, anal kanal üzerinden veya iki kanal arası boşluktan bazen de karın içerisinden girilerek gerçekleştirilebilir.
Makat bölgesindeki tüm hastalıklardaki yakınmalar birbirine benzerdir. Bu nedenle şikayetlerin rektosele ait olup olmadığı veya uygulanacak tedavinin şekli ancak bu hastalıklar konusunda tecrübeli cerrahlarca konur.
Rektosel (Makat Fıtığı) Nedir?
Kalın bağırsağın son bölümü olan rektumun vajina içerisine doğru fıtıklaşması rektosel halk arasında bilinen ismiyle de makat fıtığı olarak isimlendirilmektedir. İleri yaşlı, çok doğum yapmış ve rahim ameliyatı olmuş olan kadınlarda sıkça görülen bir durumdur.
Rektosel (Makat Fıtığı) Belirtileri
Kronik kabızlığı bulunan hastaların hemen hepsinin ortak şikayeti dijitasyon olarak adlandırdığımız parmak yardımlı dışkılamadır. Hasta tuvalet esnasında vajene parmakla dışarıdan basmak suretiyle dışkısını yapabilir. Cinsel birleşme sırasında ağrı, makatta ağrı bazen kanama ve vajinal dolgunluk hissi en çok görülen belirtilerdendir. Uzun süre tedavisiz kalan rektoselde mevcut tabloya hemoroidal hastalık, makat çatlağı gibi ek patolojilerin de eklenmesiyle bu hastalıklara bağlı kanama-ağrı gibi belirtiler de eklenebilir.
Rektosel (Makat Fıtığı) Tanı Yöntemleri
Hastalığın en önemli tanı yöntemi özenle gerçekleştirilecek olan fizik muayenedir. Burada makattan yapılacak olan muayenede vajina içerisine doğru olan fıtıklaşma kolaylıkla görülebilir. Muayene sonrasında hastanın, konvansiyonel ya da MR Defekografi adı verilen tetkiklerle de incelenerek rektoselinin derecesi, başkaca bir pelvik organ prolapsusununda mevcut hastalığa eşlik edip etmediği değerlendirilmelidir.
Rektosel (Makat Fıtığı) Tedavi Yöntemleri
Hastalığın başlangıç evresinde tuvalet ve beslenme alışkanlıklarında yapılacak düzenlemeler (posalı gıda ile beslenme- egzersiz çok su içme ve tuvalette uzun süre kalmama vs) ve bu alana spesifik uygulanacak egzersizler (Kegel) ile rektoselin ilerleyişi durdurulabilir.
Bu şekilde tedavi edilemeyen rektoselin tedavisi cerrahidir. Burada uygulanacak olan ameliyat yönteminin kararını verilmesi önem arzetmektedir. MR Defekografi ile derecelendirilmiş olan rektoselde, rektoselin evresine göre transperineal (makattan) ya da transabdominal (karın içerisinden laparoskopik) cerrahi yaklaşımlar kullanılmaktadır.
Eşlik eden başkaca patolojilerin de (bağırsak sarkması, mesane sarkması vs) olması durumunda daha komplike ameliyat yöntemlerine ihtiyaç olur.
Ameliyat transvajinal (vajen içerisinden) olarak da yapılabilmesine rağmen, yöntemin daha fazla ağrılı olması ve ameliyat sonrası dönemde ciddi cinsel fonksiyon bozukluğu yaratması nedeniyle fazla tercih edilmemektedir.
Tüm bunların yanısıra ameliyat öncesi olduğu gibi ameliyat sonrasında da egzersiz, diyet ve tuvalet alışkanlıklarında değişiklikler de hastaya önerilmelidir.
Rektosel (Makat Fıtığı) Ameliyatı
Rektosel ameliyatı sırasında amaç fıtığın oluşmasına sebep olan doku gevşekliğinin ortadan kaldırılmasıdır. Bu amaçla vajen ve rektum arasındaki dar alandan yapılacak olan cerrahi girişim ve bu alana yama konulmaktadır.
Sizlerden gelen sıkça soruları Prof. Dr. İlker Sücüllü cevaplıyor…
Vajinal fıtık belirtileri nelerdir?
Vajenden parmak yardımıyla dışkılama (dijitasyon), vajende dolgunluk hissi, vajen ve makatta ağrı, dışkılama sırasında kanama ve cinsel birleşme sırasında ağrıdır.
Bağırsak fıtığı tehlikeli mi?
Hayati tehlike arzeden bir durum değildir. Ancak hastalığın tedavisiz kalma durumunda ilerleyeceği ve tedavisinin daha komplike bir hale gelebileceği de unutulmamalıdır.
Bağırsak fıtığı ağrı yapar mı?
Cinsel birleşme sırasında ağrı şikayetine neden olur. Ayrıca makatta ve vajende künt dolgunluk hissi yaratabilmektedir.
Rektosel tedavi edilmezse ne olur?
İlerler ve daha büyük bir alanda rektosel olarak kendini gösterir.
Rektum fıtığı nedir?
Rektosele verilen isimlerden birisi de rektum fıtığıdır.
Rektosel erkeklerde görülür mü?
Çok nadir olarak da erkeklerde kendini göstermektedir.
Rektosel nasıl geçer?
Uygulanacak ameliyat ve hayat tarzı değişiklikleriyle (Tuvalette uzun süre kalmama, kabızlığa karşı alınacak ek tedbirler vs) ile geçer.
Kasık fıtığı ağrısı nasıl olur?
Kasıkta şişlik ve ağrı şeklinde olur. Özellikle ağır kaldırma ve efor sonrasında belirginleşir.